Ortopedide PRP Uygulamaları

PRP, ingilizce “Platelet rich plasma” tanımının kısaltmasıdır. Türkçeye “Trombositten zengin plazma” olarak çevrilebilecek bu tedavi yöntemi tıp dünyasında son 10 yıl içerisinde yaygın olarak kullanılmaya başlanmış ve güncellik kazanmıştır. Ortopedik uygulamalar dışında estetik amaçlı kullanımıyla da gündemde olan bir tedavi yöntemidir.

PRP NASIL ELDE EDİLİR?

Platelet Rich Plasma (PRP); kanda bulunan “trombosit” isimli pıhtılaşmayı sağlayan hücreden zengin serum anlamına gelmektedir. Genellikle kişinin kendi kanı damar yolu ile alınır. Kan, yüksek devirli motorlu aletler (santrifüj) içerisinde 10-15 dakika çevrildikten sonra şekilli elemanları (kan hücreleri) ve serumu (plazma) 3 ayrı tabaka halinde ayrışır. En altta eritrositler (kırmızı kan hücreleri), ortada trombositler ve en üstte de serum (plazma) yer alır. Steril koşullarda trombositler ve bir miktar serum enjektöre çekilir ve ardından tedavi edilecek bölgeye steril koşullarda uygulanır.

PRP NASIL ETKİ EDER?

Yaralanan, zedelenen veya sorunlu olan kas, tendon, eklem kıkırdağı ve kemik dokusunda onarım süreci; bölgedeki pıhtılaşmış kanın içindeki trombositlerin parçalanması ile ortaya çıkan sitokin (hücrelerin yaralanma bölgesine göçünü sağlayan maddeler) ve büyüme faktörlerinin başlattığı enflamasyon ile tetiklenir. Enflamasyon; çarpma, vurma, zedelenme sonucu oluşan şişme olarak anlaşılabilir. İyileşme sürecini bu enflamasyon başlatır. Enflamasyonla aktive edilen ve prolifere olan progenitor (uyarıcı) hücreler dokunun kendi kendini iyileştirme sürecini tetikler. PRP enjeksiyonlarının amacı hastalıklı bölgeye trombositten zengin bu materyeli enjekte ederek bölgede iyileşmeyi sağlamaktır.

Yukarıda açıklanmaya çalışıldığı şekilde etkinliği olan PRP’nin “kök hücre” tedavisi olarak lanse edilmesi sıklıkla yapılan bir hatadır. PRP uygulamaları ile dokuya herhangi bir kök hücre enjekte edilmemekte, kök hücreleri uyaran ve aktive eden maddeler enjekte edilmektedir.

PRP NASIL UYGULANIR? 

Hastadan damar yolu ile alınan kan (miktarı kullanılan yönteme göre değişmektedir) santrifüj tüpüne konulur. 10-15 dakika santrifüj cihazında yüksek devirde çevrildikten sonra içerisinde trombosit hücre yoğunluğu bulunan serum kısmı enjektöre alınır. Uygulama bölgesi sterilize edilir ve PRP serumu ilgili bölgeye enjekte edilir. Ortopedik uygulamaların çoğu poliklinik şartlarında, kişinin hastanede yatmasını gerektirmeyecek şekilde uygulanır. Bazı durumlarda ameliyathanede de uygulama gerçekleştirilebilir. PRP uygulamaları sonrasında özellikli bir takibe gerek yoktur. Hastalar 24 saat boyunca yoğun aktivitelerde bulunmamalı ve antienflamatuar (ödem giderici) ilaçlar almamalıdır. Uygulama bölgesinde hafif şişme ve ağrı oluşabilir.

PRP UYGULAMASI SONRASI ETKİNLİK NE ZAMAN BAŞLAR?

PRP enjeksiyonu sonrası etkinlik genellikle 1. haftanın sonunda başlamakta, yine hazırlanma yöntemine göre değişmekle birlikte 3. – 4. hafta maksimum etkinlik elde edilmektedir.

PRP HANGİ ORTOPEDİK HASTALIKLARDA UYGULANIR?

PRP tedavisi ile ilgili yapılan ileriye dönük ve karşılaştırmalı bilimsel yayın sayısı her geçen gün artmaktadır. Bu yayınlarda etkinlik ile ilgili farklı görüşler ileri sürülmekle birlikte geleceğe ilişkin olumlu ve umutlu sonuçlar elde edilmektedir. Öncelikle PRP uygulamalarının ortopedik sorunlarda her derde deva uygulamalar olarak görülmemesi gerektiğini söylemek gerekir. Bu uygulamalar doku iyileşmesine yardımcı olan, iyileşme sürecini hızlandıran ve kalitesini arttıran uygulamalardır.

Günümüzde PRP uygulamasının sık tercih edildiği ortopedik hastalıklar aşağıda sıralanmıştır:

• Tendinitler
• Tenisçi-Golfçü dirseği
• Omuz rotator manşet problemleri
• Kas zedelenmeleri
• Topuk dikeni
• Menisküs ve bağ problemleri
• Diz ekleminde kıkırdak yumuşaması ve erken evre kıkırdak lezyonları (kondromalazi)
• Erken evrelerde eklem kireçlenmesi
• Kırık iyileşmesine yardımcı olmak amaçlı

PRP HANGİ DURUMLARDA UYGULANMAMALIDIR? 

Hastada uygulama bölgesinde ya da sistemik olarak enfeksiyon varlığında, uygulama bölgesinde aktif cilt lezyonları ve herhangi bir dermatolojik hastalık varlığında, vücut direncini düşüren hastalıklar ve kanama problemleri söz konusu olduğunda ve aktif malignensi (tümor hastalığı) varlığında PRP enjeksiyonu yapılmamalıdır.